Deze Surinaamse activist en verzetsstrijder werd enkele weken geleden opgenomen in de “nieuwe” historische canon van Nederland.
Nieuw is de canon niet echt. In feite werd de oorspronkelijke canon uit 2006 herijkt. Grote mannen zoals Karel V en Willem Drees maken plaats voor grote vrouwen zoals Maria van Bourgondië en Marga Klompé. Dit betekent geen afkeuring voor de eerste twee.
Het biedt ons wel de mogelijkheid om diezelfde historische periode eens door een andere bril te bekijken.
Een nieuw perspectief. Vrouwelijk. Als hertogin erfde Maria van Bourgondië in 1477, zelf amper 20 jaar, van haar vader Karel de Stoute een gebied dat grote delen van het huidige Nederland en België beslaat. Het verhaal gaat dat toen ze geboren werd haar grootvader Filips de Goede niet eens aanwezig wilde zijn bij de doop.
Het was immers maar een meisje en de troonopvolger moest toch een man zijn. Echter, dat meisje ontpopte zich en groeide uit tot “vorstin der Nederlanden”. En zoals u weet was Marga Klompé in 1956 de eerste vrouwelijke minister in ons land. Toen revolutionair. Bekend is ze vooral voor haar bijdrage aan de opbouw van de verzorgingsstaat met als kroonjuweel de Algemene Bijstandswet, door haar ontworpen. De katholieke Klompé deed dit vanuit de solidariteit met de kwetsbaren, een belangrijke waarde van de katholieke sociale leer van de Kerk die haar sterk inspireerde.
Nogmaals, deze nieuwe namen veranderen de geschiedenis niet maar ze bieden nieuwe vensters om er naar te kijken. Wellicht dat we dan ook nieuwe dingen zien die we tot nog toe niet zagen of niet wilden of konden zien. Het houdt ons wakker, dynamisch. Het spoort aan tot zelfreflectie. Het ontmantelt een star dogmatisme waarin geschiedenis nooit mag vervallen. Geschiedenis is immers nooit alleen van vroeger maar van vandaag.
De herijkte historische canon van Nederland bracht me ook op een idee.
Waarom geven de gezamenlijke kerken geen “bijbelse canon” uit? Met 50 vensters die zicht geven op het bijbelse verhaal?
Aan de hand van gekozen bijbelboeken, bijbelse personnages en begrippen zouden we mensen een zicht kunnen bieden op waar het nu in feite over gaat.
Het zou te behappen zijn want zeg eerlijk: is de hele bijbel niet al te omvattend?
Het zou het heersende dogmatisme kunnen ontmantelen dat erin bestaat dat zowat iedereen een duidelijk oordeel velt over de bijbel zonder die ooit te hebben opengedaan, laat staan gelezen te hebben. Om de zoveel tijd zou die bijbelse canon herijkt kunnen worden, net zoals de historische.
Nieuwe bijbelse figuren, andere bijbelboeken zouden een nieuw perspectief kunnen openen. Ook het vrouwelijk perspectief zou rijkelijk aan bod kunnen komen.
Bijbelse vrouwen als Ruth, Esther, Judith,…straalden kracht en waardigheid uit. De bron hiervan was hun vertrouwen op God. Een bron die nog steeds stroomt.
De vraag is of wij er ons nog aan laven? Zo’n bijbelcanon die met regelmaat nieuwe vensters opent, zou een aanleiding kunnen vormen tot gesprek, reflectie, bezinning.
Het zou een dynamiek op gang brengen, nieuw leven in onze gemeenschappen blazen. We zouden stapsgewijs Degene op het spoor komen van wie de contouren in de bijbel uitgetekend worden: God die wil dat mensen leven. Wat lezen we bij Anton de Kom al weer? “Als slaven de bijbel lezen, gaan zij misschien denken en denkende slaven worden gevaarlijk”. Is het ooit zo niet begonnen? Met een volk dat als slaaf werd behandeld in Egypte? Met een God die dat niet kon verdragen en met hen op weg ging naar een land waar mensen waardig leven mogen.
Om die waardigheid is het uiteindelijk te doen. Daar staat het oude bijbelse verhaal voor in. Vele vensters kunnen daar zicht op bieden. Laat je dat zicht niet ontnemen!
David Lebrun, pastoor parochie heilige Augustinus
